Kültür ve çevre mirasının birleştiği en özel yerlerden biri olan Akdeniz, bugünlerde dünyada plastik kirliliği en yüksek seviyede olan denizlerden biri. Akdeniz’in açık sularını, deniz tabanını ve kıyılarını kirleten atıkların sahibi ülkelerin başında da ne yazık ki biz geliyoruz. Mevcut atıkların %95’i plastik ve bu atıklatın başlıca kaynağı da Türkiye ile İspanya. Bu iki ülkeyi İtalya, Mısır ve Fransa takip etmekte.
Akdeniz’i diğer denizlerden ayıran bir başka durum ise içerisindeki mikroplastik kirliliğinin rekor seviyelere ulaşması. Mikroplastiklerin ne olduğu ve ne gibi sonuçlar doğurabileceğini bir önceki yazımızda bulabilirsiniz. Akdeniz’deki mikroplastik yoğunluğu Büyük Okyanus üzerine bulunan plastik adasındaki mikroplastik yoğunluğunun dört katından daha fazla. Avrupa’nın genelinde plastik üretimi ve geri dönüşüm oranlarına buradan ulaşabilirsiniz.
Türkiye’de Neler Yapılıyor?
Türkiye ise başlıkta da bahsettiğimiz gibi Akdeniz’e en fazla plastik boşaltan ülke durumunda. 2015 verilerine göre ülkemizde ortalama 1.24 milyon ton plastik üretiliyor, üretilen bu plastiğin %40’ının da geri dönüştürüldüğü belirtiliyor. Türkiye’de en fazla rastlanan plastik türü de şeffaf plastik parçacıklarından oluşuyor.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nin Mersin ve İskenderun körfezlerinde yaptığı araştırma 28 türe ait 1337 balığın %58’inin sindirim sisteminde mikroplastiklerin olduğunu işaret ediyor. Bu mikroplastiklerin %70’inin fiber iplik, %20.8’i sert plastik, %2.7’si naylon ve %0.8’i de kauçuk olarak tespit edildi. %5.5’lik bir kısmı ise henüz tanımlanamadı.
Akdeniz Deniz Atık Değerlendirmesi raporuna göre, Türkiye’de kıyı şeridinde yaklaşık 34 milyon insanın yaşadığı tahmin ediliyor, ve bu nüfusun da günlük kişi başı 1.77 kg çöp ürettiği belirtiliyor.
2017 Ambalaj Atığı Kontrol Yönetmeliği uyarında, plastik üreticileri ve endüstriyel kullanıcılar, üretimlerinin %54’ünü geri dönüştürmek durumunda, 2020’den sonra da bu oran %56 olacak.
Bireysel Kullanıcı Neler Yapabilir?
1 Ocak 2019 itibariyle Türkiye’de, farklı Avrupa ülkelerinde olduğu gibi, plastik poşet kullanımı ücretli hale gelecek, böylece 2019 yılında plastik poşet kullanımı yılda kişi başına 90’a, 2025 yılında ise 40’a düşürülmesi hedefleniyor.
Türkiye yanlış yönetilen plastik atık sıralamasında 14. sırada. WWF Türkiye, 2017 yılında ulusal sıfır atık programı çerçevesinde farklı projeler gerçekleştirmeye devam ediyor. Bu proje kapsamında da siz de bireysel tüketiminize dikkat ederek atık yönetimine evinizde başlayabilirsiniz. Örneğin; mikroplastik içeren kozmetik malzemeleri ve ambalajlı sebze ve meyve gibi ürünleri satın almayarak, poşet kullanımınızı sınırlandırarak kendi plastik tüketiminizi aza indirebilirsiniz.
Bu yazı Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) tarafından Haziran 2018’de yayımlanan “Plastik kapanından çıkış: Akdeniz’i Plastik Kirliliğinden Kurtarmak” raporundan derlenmiştir. Raporun aslına ocean.panda.org ve mediterranean.panda.org adreslerinden ulaşılabilir.
Künye:
WWF Akdeniz Deniz Girişimi
Başyazar: Eva Alessi
Yardımcı Yazar: Giuseppe Di Carlo
Tercüme: Eda Başgül Di Carlo
İletişim: Stefania Campogianni
Editör: Barney Jeffries
Türkçe Yayın:
Hazırlayan: Yaz Güvendi
Katkıda Bulunan: Yaprak Arda
Çeviri: Esin Aslan Gürbüz
Türkçe Tasarım: Ender Ergün
[products ids=”233,234,235″ columns=”3″]
