Kaş’ta dalış yapanlar şanslılar ise o gün “Şaziye”yi görmüşlerdir, halbuki eskiden bir dalışta 7 tane orfoz görmek mümkünmüş.

“Epinephelus marginatus”, yani bizlerin tanıdığı adı ile “Orfoz”.

Orfoz türü ile alakalı ansiklopedik bilgileri verecek olsaydık: Türkiye’de Ege ve Akdeniz sularında, nadiren de olsa Marmara’da yaşadığını, ancak Brezilya, Arjantin, İngiliz Adaları, Güney Afrika, Mozambik, Madagaskar gibi farklı okyanusların kıyılarında da yaşamlarını sürdürdüğünü söyleyebilirdik. 5 metre derinlikten 300 metre derinliğe kadar yaşabildiklerini, boyunun 150 cm, kilosunun 60 kg’a kadar ulaşabildiğini de eklerdik. Gündüzleri beslenmeyi tercih ettiğini, kayalık bölgelerde yaşayan canlılar arasında besin zincirinde en üstte yer aldıklarını da yazardık ve etobur olduğu da bu bilgiler arasında yer alırdı. Ve belki de bu bilgiler arasında en ilgi çeken bilgi hermafrodit olmaları olurdu.

Orfozlar, bir çok türden farklı olarak, dişi ve erkek özelliklerinin ikisini de temsil ederler. 50 yıllık ortalama yaşam süreleri içerisinde dişi olmaları için  5-8 yıl, erkek olmaları için 12-18 yıl yaşaması gerektiği bilinir. Bu da üreme ergenliğine geç ulaşmaları anlamına gelmektedir ki  dikkat edilmesi gereken bir noktanın başlangıcı olarak bu noktayı gösterebiliriz.

Orfozlar genelde tek başlarına kayalık yerlerde yaşamayı tercih ederler. Genç bireyler sığ sularda daha çok görülür. Tüm bu bilgileri bir araya getirdiğimizde ise ne yazık ki balıkçılar için kolay hedef haline gelirler ve su altı avcılarının hedefi olurlar. Orfoz türünün tehlikede olması sadece avlanma değil, yaşam alanlarının zarar görmesi, çevre kirliliği ile de birebir ilgilidir.

Yapılan araştırmalar son 20 yılda, tüm dünyada orfozların risk altında olduğunu ve popülasyonun hızla azaldığını göstermektedir. Bern Sözleşmesi kapsamında, Akdeniz ülkeleri, türü koruma altına altın almıştır. Ayrıca IUCN, orfozları “Nesli Tehlikede” olarak tanımlamaktadır. Türkiye’de, Ticari ve Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğler ile avlanması sınırlandırılmıştır. Ancak tüm bu koruma amaçlı çalışmaların genişletilmesi ve türün korunması için bölgesel koruma alanları oluşturulması gerektiği WWF tarafından belirtilmektedir.

WWF Türkiye Kaş-Kekova Deniz Koruma Alanı Projesi

WWF Türkiye, 2002 yılından itibaren Kaş-Kekova bölgesinde özel çalışmalar yapıyor, bir nevi artık bölgenin yerlisi. Bölgenin Özel Çevre Koruma Bölgesi olmasını sağlamış ve bu alanda yapılan çalışmalarda 1000’den fazla türün bu bölgede yaşadığı tespit etmişler. Yine bu çalışmalarda bir diğer gerçek de ortaya çıkmış: Orfoz, Lahoz ve Fangri türlerinde yasadışı amatör avcılık faaliyetleri sebebi ile nüfus kaybı yaşanması ve bu nüfus kayıplarının %60-90’a varan kayıplar olması.

Orfoz ve beyaz lahoz gibi özel türlerin korunması ve biyolojik çeşitliliğin kaybolmaması için WWF Türkiye, yerel yönetimler, dalış kulüpleri, balıkçılar ve tur tekne sahipleri ile toplantılar düzenleyerek bölgede koruma alanları oluşturulmasına öncülük etmiş. “Zonlama” adı verilen bu çalışmalarda belirli paftalar belirlenerek orfoz ve beyaz lahoz gibi türlerin farklı boyutlarda ve yeterli yoğunlukta yaşamaları için yeterli alanların sağlanmasını amaçlanmış. Bölgede geçtiğimiz dönemlerde yapılan çalışmaların çevreye sağladığı faydaları ölçümleyebilmek ve türlerdeki gelişimi görmek için çalışmalar devam ediyor. Bu sene de proje kapsamında orfozlar özelinde sayım projesi gerçekleştirilecek.

 

WWF Türkiye, proje kapsamına yine bölgedeki okullarda bilgilendirme çalışmaları yaparak, bölgenin gelecekteki yetişkinlerini de şimdiden koruma projesine dahil ediyor. Orfozların korunması adına, Deniz Yönetim Planı’nda belirlenen zonlama alanlarına yönelik maddelerin uygulanması için Kaş-Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi’nde çalışmaya devam ediyor.

Bir orfoz evlat edinerek çalışmalara destek vermek isterseniz buradan online olarak bağış yapabilirsiniz.

Konu ile ilgili bilgilendirmeleri sağlayan WWF Türkiye’ye ve Kaş Kekova Deniz Koruma Alanı Proje Sorumlusu Yaprak Arda’ya teşekkür ederiz.

 

[products ids=”233,234,235″ columns=”3″]

 

Yorum Yapın